HERFSTHEERLIJKHEDEN

Als we aan de herfst denken, dan denken we aan kleurrijke pompoenen, blozende appels, sappige peren, krakende noten, geurende kweeperen,...

En al dat lekkers is nu volop te plukken en te rapen. Ik heb het geluk dat ik deze herfstheerlijkheden in de sprookjesachtige tuin van familie mag oogsten en rapen.

Kweeperen

Vorig jaar heb ik voor het eerst kweeperen verwerkt. Ik heb er gelei en bonbons van gemaakt (zie recepten). Het was toen iets later in de herfst, de kweeperen lagen allemaal al onder de boom. De meeste vruchten waar heel erg bruin vanbinnen. Nog wel eetbaar, maar niet meer voor elk gerecht bruikbaar. Nu ben ik iets eerder geweest. Eind september, begin oktober is blijkbaar de beste tijd om kweeperen te plukken.

Kweeperen zijn bijzondere vruchten. Je komt ze niet zo vaak tegen. Meestal in oudere tuinen. Jammer eigenlijk want de oude bomen hebben een heel karakteristiek uiterlijk. In het voorjaar bloeien ze met grote witte bloemen. De bloesems kunnen ook een zacht roze zweem hebben. In de zomer zie je de viltige, beige vruchten verschijnen. En in het najaar pluk je de grillige, gele vruchten van de boom.

Kennen jullie de geur van kweeperen? Ze hebben een hele typisch aroma wat je meteen weer herkent als je het tegenkomt. Na het plukken, kan je de vruchten nog een tijdje laten narijpen op een schaal. Hoe rijper de vruchten, hoe sterker de geur. Het aroma vult met gemak het hele huis.

Kweeperen kan je niet rauw eten. Ze zijn keihard en zuur. Je moet ze altijd bereiden. De vruchten bevatten veel pectine, vooral de schil en het klokkenhuis. De bonbons waren vorig jaar een groot succes. Dat is de voornaamste reden waarom ik nu kweeperen ben gaan plukken.

Appels

Een heerlijk, geurende, vers gebakken appeltaart doet meteen aan de herfst denken. Het mooiste is natuurlijk als je de appels (liefst Goudreinet) zelf geraapt of geoogst hebt, dat maakt de taart extra lekker.

De ene appel is de andere niet. Dat heb ik al regelmatig aan den lijve ondervonden. Zo maakte ik ieder jaar appelpruimenjam van oogstappels met opal pruimen. Die bomen stonden bij mijn ouders in de tuin en droegen op hetzelfde moment vruchten. Als er een jaar geen appels of geen pruimen waren, probeerde ik het wel eens met een ander ras. Maar dan had ik minder succes met mijn jam. Nu mijn ouders onlangs verhuisd zijn, koesteren we de laatste potjes appelpruimenjam (zie recepten).

Valappels blijven vaak onaangeroerd onder de bomen liggen. Ik heb er altijd ‘hartpijn’ van als ik zie hoeveel mensen er niets met het fruit doen.

Gelukkig vinden vogels, en dan vooral merels, zanglijsters, koperwieken, kramsvogels en spreeuwen, appels ook heel lekker. Die zullen zich helemaal tegoed doen aan al het lekkers wat onder de bomen blijft liggen.

Walnoten

Er bestaan best veel verschillende soorten walnoten. Ook in deze tuin staan een aantal variëteiten. De boom met de lekkerste noten is jaren geleden bij een flnk herfststorm omgewaaid. Maar in plaats van hem te rooien, hebben ze hem gestut en flink gesnoeid.

En wonder boven wonder heeft de boom zich herpakt en draagt hij ieder jaar een heleboel lekkere, dikke walnoten.

Als je de geraapte walnoten voor langere tijd wil bewaren, is het belangrijk om ze goed te laten drogen. Anders gaan ze namelijk schimmelen. Gedroogde walnoten zijn makkelijk een jaar houdbaar. Tot er weer verse walnoten onder de boom liggen.

Hazelnoten

Het lijkt erop dat er dit jaar heel veel, en hele dikke hazelnoten zijn.

Bij het rapen van hazelnoten controleer ik altijd of er geen gaatje in de noot zit. Hazelnoten kunnen nogal eens last hebben van de hazelnootboorder. Het is een snuitkever waarvan het vrouwtje een eitje in de hazelnoot legt wanneer de vruchtwand nog zacht is. De larve voedt zich met de hazelnoot en boort zich daarna door de harde wand naar buiten. De noot is dan onbruikbaar geworden.

Amandelen

Een amandelboom in ons Nederlandse klimaat! Ik wist niet dat het kon. Nu hebben we een paar uitzonderlijke zomers achter de rug. Maar blijkbaar gaat het prima. Ook als we geen extreem warme zomer hebben.

Op het pad lag een amandelnoot nog in een halve bolster. Mijn eerste gedachte was: een perzik! Maar toen ik omhoog keek zag ik dat het amadelen waren. Stom ook! Want de perzikkentijd was natuurlijk allang voorbij.

Er lagen er nog maar een paar. Net genoeg om voor het eerst in mijn leven een verse amandel te eten. Wat is dat lekker! Het velletje moet je wel even van de amandel halen, dat is een beetje bitter als ze vers zijn. Maar de blanke noot heeft een intense amandelsmaak. Het deed me denken aan die kleine glazen buisjes met amandelextract, die je in gebak kan druppelen. Het smaakte heel anders dan een gedroogde amandelnoot.

Als je een amandelboompje aan wil schaffen moet je wel even opletten. Er zijn bittere soorten en zoete soorten. De laatste zijn natuurlijk het lekkerste.